In relaties waarin autisme een rol speelt, gaat niet alles vanzelf soepel en goed. Het is vaak een hele zoektocht naar de best werkende weg en de best mogelijke balans. Dit is een proces wat jaren kan duren. Als je dat proces samen kunt aangaan, is een goede relatie absoluut mogelijk. Het is niet altijd makkelijk, maar met een positieve mindset kom je over het algemeen verder en word je gelukkiger dan wanneer je in een cirkel rond blijft draaien en er niet uit stapt.
In de partnergroep die ik beheer, proberen we te kijken naar waar openingen en mogelijkheden kunnen liggen in plaats van vast te blijven zitten in problemen en dingen die niet lukken. Met elkaar zoeken we naar hoe dan wél. Voor jezelf in eerste plaats, maar de ervaring van velen is dat dat vervolgens ook doorzet naar de relatie. Win-win dus. In de loop der tijd zijn veel mooie en helpende inzichten voorbij gekomen.
Ik heb op verzoek de tips van sommige leden uit deze groep verzameld in een overzicht. Uiteraard met toestemming van ieder lid van wie ik hier een tip deel. Zo helpen we hopelijk ook andere partners van iemand met autisme, en wellicht hebben ook partners mét autisme hier iets aan. Goed voor jezelf en je relatie zorgen is tenslotte voor iedereen belangrijk.
In de groep gaan we veel meer de diepte in, in deze lijst zijn de tips kort samengevat.
TIPS VOOR JOU
▪️Stel je verwachtingen bij. Hoe hoger je de lat legt, hoe moeilijker haalbaar het is en hoe eerder en groter de teleurstelling
▪️Denk in kleine stapjes en zoek het in kleine dingen. Veel kleine stapjes maken ook een grote
▪️Verwacht niet dat verbetering binnen 2 dagen gefixt is
▪️Hou van jezelf! Laat je geluk niet van je partner of een ander afhangen
▪️Voel je niet schuldig als je iets voor jezelf doet, als je voor jezelf kiest of als je jezelf eens een extraatje gunt
▪️Blijf je bewust van je grenzen en bewaak ze. Dat mag. Nee, dat moet zelfs om overeind te blijven
▪️JIJ doet ertoe en JIJ bent belangrijk genoeg om goed voor te zorgen
▪️Plan je afspraken bewust en maak je agenda niet overvol. Kijk naar jouw en jullie draagkracht
▪️Tijd voor jezelf nemen is zó belangrijk. Als je dat moeilijk vindt, kun je het natuurlijk ook gewoon op de agenda zetten 🙂
▪️Zorg voor voldoende rustmomenten
▪️Leer naar de seintjes van je eigen lichaam te luisteren. Ben je moe, neem dan even een pauze. Al is het maar 5 minuutjes. Neem je eigen innerlijk en je eigen behoeften serieus
▪️Laat emotie niet de overhand krijgen. Stap uit het denken of praten en focus je op iets daarbuiten, zoals je ademhaling of een handeling
▪️Ken je mindfulness? Dat staat voor met volle aandacht in het hier en nu zijn. Bijvoorbeeld tijdens een kop koffie heel bewust roeren, ruiken en proeven. Op internet vind je verschillende oefeningen
▪️Je kunt alleen de toekomst beïnvloeden. Het verleden is geweest. Daar teveel energie in laten wegvloeien is zo zonde
▪️Als oud zeer nog energie vraagt, onderneem dan actie en probeer het daarna alsnog af te sluiten
▪️Maakt iemand een rotopmerking, laat dat dan bij die ander. Het zegt meestal meer over de ander en zijn of haar situatie dan over jou
▪️Stop met aanpassen aan ieder ander, maar verander terug naar wie JIJ wilt zijn
▪️Je wordt nooit meer de jij van jaren geleden. Net als ieder mens verander je. Ook zonder partner met autisme was je niet meer dezelfde geweest
▪️Probeer niet om de ander te veranderen. Je hebt enkel rechtstreeks invloed op jezelf
▪️Jezelf niet wegcijferen
▪️Zet jezelf niet op de 896e plek op je prioriteitenlijstje
▪️Stap er af en toe even uit en doe echt iets voor jezelf. Liefst buiten de deur met je telefoon uit
▪️Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Wacht niet tot de ander de eerste stap zet
▪️Jouw groei is jouw eigen verantwoordelijkheid, nooit die van een ander
▪️Jij bent ook niet verantwoordelijk voor de groei van een ander
KENNIS OVER AUTISME
▪️Inzicht biedt uitzicht! Verdiep jezelf in wat autisme is en wat het met je partner, jouzelf en de relatie doet
▪️Er zijn talloze boeken over autisme geschreven en ook online vind je veel info. Let wel goed op waar je leest, want je komt helaas ook veel onzin tegen op internet
▪️Laat je niet (mis)leiden door alle vooroordelen over autisme
▪️Niet alles is autisme!
▪️Geen 2 personen zijn hetzelfde
▪️Weten dat iets bij autisme hoort, voorkomt dat je jezelf alles persoonlijk aantrekt en dat je van ieder dingetje een díng maakt
▪️Veel mensen met autisme zien de dingen heel puur en gewoon zoals iets is. Niets meer, niets minder en zonder verborgen lagen
TIPS VOOR DE RELATIE
▪️In een relatie horen partners uiteraard gelijkwaardig te zijn aan elkaar. Dat betekent niet dat jullie beider draagkracht hetzelfde is
▪️Blijf communiceren. Opkroppen is erg ongezond
▪️Kies het goede moment voor communicatie. Bewaar wat je wilt zeggen tot je partner minder geprikkeld is. Overprikkeling voorkomen is ook voor jou fijn
▪️Dwaal in gesprek niet af van het onderwerp. Houd het to-the-point
▪️Luister écht naar elkaar. Als je beter luistert, kun je wellicht ruzie door miscommunicatie voorkomen
▪️Pas op dat je niet invult wat een ander denkt of bedoelt. Vraag ernaar en check of je het goed begreep
▪️Blijf rustig, ook als je partner wel overprikkeld raakt
▪️Neem afstand bij overprikkeling. Ga naar buiten of naar boven. Laat elkaar even alleen
▪️Laat je partner z'n eigen gang gaan als hij/zij thuis komt van werk of iets anders. Geef voldoende ruimte om te schakelen
▪️Schakelmomenten! Zo belangrijk om rust te bewaren, te vinden en te krijgen
▪️Door overprikkeling kan je partner anders dan anders reageren. Dit gebeurt niet expres, maar dit hoort bij autisme
▪️Veel partners komen tot rust middels een schermpje. Die game of dat uurtje internetten is geen vlucht, maar voor velen simpelweg keihard nodig
▪️Valt je partner in slaap op de bank? Dit kan zomaar een moment van prikkelverwerking zijn
▪️Plan regelmatig WIJ-momenten. Samen wandelen of met z’n twee een bakkie koffie drinken. Even alleen jullie twee zonder afleidende factoren
▪️Als het niet goed gaat, ben je geneigd om de kleine liefdevolle dingetjes snel over het hoofd te zien. Zo jammer!
▪️Als je kunt zien wat wel goed gaat, kun je positiever verder bouwen dan vanuit alles wat niet goed gaat
▪️Blijf niet vasthouden aan dingen die niet lukken, maar kijk naar alternatieven
▪️Verplicht elkaar niet tot sociale bezigheden, maar maak het voor jezelf gezellig
▪️Wil je partner iets niet, neem dan een vriendin mee of doe het alleen. Laat je niet weerhouden om het zelf wél te doen
▪️Erken elkaars gebruiksaanwijzing. Ook die van jezelf!
▪️Ga uit van het positieve. Je partner doet of laat dingen doorgaans niet uit kwade bedoelingen
▪️Niet denken dat het jouw of iemands schuld is. Het gaat helemaal niet om schuld
▪️Laat de ander zijn wie hij of zij wil zijn en geef die ruimte ook aan jezelf
▪️Als je partner iets zonder sociaal-wenselijke verpakking benoemt, dan is dat niet per definitie verkeerd. Het is anders dan jij het zou zeggen
▪️Loslaten dat het altijd op jouw manier of precies goed moet. Iets bij de ander durven laten is zo fijn. Jouw manier is niet automatisch de beste
▪️Sta heel bewust stil bij de positieve stappen in de relatie en hou daar aan vast. Probeer daarmee een rotgevoel om te buigen als het even wat minder gaat
▪️Als je iets wilt veranderen, plant dan een zaadje, voed het gedoseerd en geef het de tijd om te groeien
▪️Leg je voorstel in de week en kom er na een paar dagen op terug. De kans is groot dat zijn/haar reactie milder is omdat erover nagedacht kon worden. Het zaadje is dan ontkiemd
▪️Als iets moeilijk is, geldt dat meestal voor beide partners! Zie dat van elkaar
▪️Niet alles ligt aan de ander
▪️Zit je in de slachtofferrol? Zie je alleen je partner als oorzaak? Stap dan alsjeblieft zo snel mogelijk uit deze zeer destructieve valkuil
▪️Een relatie is een wisselwerking. Je neemt elkaars emotie makkelijk over
▪️Als jij je slechter voelt, zal je partner zich waarschijnlijk ook slechter voelen. Laat je hierdoor echter niet tegenhouden om ook eens te balen of verdrietig te zijn
▪️Leer je eigen triggers kennen
▪️Als je partner niet wil werken aan een betere relatie, dan mag je je afvragen of je dit zelf nog wilt. Een relatie kun je nooit in je eentje onderhouden. Niet echt een tip die past in dit rijtje, maar toch wil ik ‘m ook benoemen. Voor een werkende relatie ben je altijd met z’n 2 nodig
JE BENT NIET ALLEEN
▪️Hebben jullie een stukje professionele ondersteuning? Soms lukt het niet alleen. Om hulp vragen is geen teken van zwakte, maar juist van kracht
▪️Als je partner geen hulp wil, zoek dan voor jezelf hulp van een goede therapeut
▪️Zijn jullie in je omgeving open over autisme? Als mensen om je heen weten wat er speelt, hoef je je minder te verstoppen en minder op je tenen te lopen
▪️Vraag een bekende om praktische hulp als een klus niet lukt
▪️Praat met mensen die je situatie herkennen. Met andere partners in relatie met autisme bijvoorbeeld. Dat kan online in besloten groepen of in fysieke gespreksgroepen
▪️Als je geen prater bent, kun je dingen misschien eens proberen op te schrijven. Met het opschrijven creëer je ruimte in je hoofd. Het ordent je gedachten
▪️Verzamel mensen om je heen die je omhoog liften. Als je alleen mensen om je heen hebt die niet zo positief in het leven staan, dan trekt dat je ongemerkt mee naar beneden
TIPS VOOR HET HUISHOUDEN
▪️Je hoeft niet alles zelf of alleen te doen. Je partner ziet het misschien niet uit zichzelf, maar hij/zij is zeer waarschijnlijk gewoon bereid het te doen. Geef het dus aan
▪️Maak lijstjes van huishoudelijke taken en voor boodschappen en dergelijke. Alles wat je op zo’n lijstje zet, hoef je niet te onthouden
▪️Je kunt lijstjes en agenda’s digitaal met je partner/gezin delen. Handig, want dan kan iedereen zo’n lijstje inzien en aanvullen. En hopelijk gebruiken…
▪️Je kunt een overzicht van taken ook op de koelkast of aan de binnenkant van een keukenkastdeurtje hangen, zodat iedereen het regelmatig ziet
▪️Vraag of de ander een keer kookt. Is dat dan een boterham of een frietje? Maakt dat echt iets uit? Als je niet met van alles rekening hoeft te houden, mag je hier af en toe makkelijker in zijn. Morgen weer gezond
▪️Als je per se zelf voor het eten wilt zorgen, dan kun je ook een keer iets eenvoudigs doen. Wij hebben al jaren een ‘fryer’. Met zo’n heteluchtpan kun je zoveel. Lekker, makkelijk en kan ook zeker gezond
HOUD MOED
▪️Laat je bij tegenslag niet meteen te ver terugwerpen, maar weet dat het straks weer beter gaat. Behoud het geloof in jezelf!
▪️Probeer te bedenken dat iets vaak niet is wat het lijkt
▪️Dit doe je in eerste plaats allemaal voor jezelf, maar uiteindelijk heeft het ook invloed op je omgeving
▪️Zelfs een kleine verandering zet vaak al iets groters in werking
▪️Last but not least, tel je zegeningen en blijf de lichtpuntjes zien
▪️Zie je de lichtpuntjes niet meer? Zóek ze dan of máák ze 🧡
Je kunt vast niet met elke tip iets, maar hopelijk haal je hier wel een stukje inspiratie uit.
Heb je zelf een tip? Deel ‘m gerust in de reacties op Facebook.
-Leden van Mijn Partner Heeft Autisme-
-Jolanda Hoenjet-de Jong-