Mijn man heeft autisme, daardoor hebben we nu en dan met serieuze problemen te maken. Het gaat bij ons ook echt niet allemaal vanzelf, maar toch durf ik te zeggen dat we een stabiel huwelijk hebben. We zijn sinds 1986 samen en de diagnose kwam in 2006.
Regelmatig hoor en lees ik dat wij een uitzondering zouden zijn, maar dat geloof ik niet. Net zoals ik niet geloof dat 94% van de huwelijken waarin autisme een rol speelt zou stranden. Waarop is dit percentage gebaseerd? Onder wie en door wie is dit onderzoek gedaan? Geen idee. Ik geloof overigens best dat het percentage scheidingen hoger ligt dan bij andere huwelijken, maar dat maar 6% zou overleven geloof ik werkelijk niet. Als iemand er meer over weet, ik hoor het graag!
Eerlijk is eerlijk, ook wij zaten ooit in een enorm zware periode. Dat was vlak na de diagnose. In de tijd dat we overspoeld werden door afspraken en door vragen over het net gediagnosticeerde autisme. Over hoe we verder moesten. Over wat autisme nou precies was. Hoe bleef hij overeind? Hoe bleef ik overeind? Alles moest landen en een plekje krijgen.
We worstelden een paar jaar, maar kwamen er gelukkig ook weer bovenop. We vonden samen onze nieuwe WIJ-modus en we vonden ook beiden uit hoe we als persoon staande konden blijven. Dat deden we met wat ondersteuning van hulpverlening en door goed te leren luisteren naar onszelf en naar elkaar. Luisteren, maar ook praten. Hoe lastig soms ook, we blijven wel praten. Ook vertel ik wat iets met mij doet. Als je stopt met communicatie, dan vervreemd je denk ik heel snel van elkaar.
Belangrijk is wel dat we dat op het goede moment proberen te doen, niet als hij al overloopt. Hierin houden we rekening met zijn autisme, maar zetten we mijn kant van het verhaal ook niet opzij. We proberen hier echt een weg in te vinden die voor ons beiden meest passend is. En soms is communicatie ook gewoon zonder woorden...
Daarnaast verdiepte ik me vanzelfsprekend meer en beter in autisme en in wat dat betekende voor m’n man. In wat dat ook voor mij als partner betekende. Ik leerde beetje bij beetje om me dingen niet meer persoonlijk aan te trekken. Ik leerde dat bepaalde dingen bij autisme horen. Ik leerde accepteren.
Bovenal leerde ik dat ik ook weer IK moest gaan zijn. Ik had me té veel aangepast aan wat een ander nodig had, zonder rekening met mezelf te houden. Ik paste me aan alles en iedereen aan, ook buiten ons gezin, en cijferde mezelf daarmee volledig weg. Zette mezelf op het laatste plan. Dat kun je even volhouden, maar niet lang...
Ik houd nu beter mijn grenzen in de gaten. Mijn grenzen buiten ons gezin, maar ook mijn grenzen daarbinnen. Vooral wanneer m’n man in code oranje of rood zit, probeer ik niet meer al zijn struggels op te lossen. Dat is op zulke momenten een zinloze actie en zorgt alleen voor meer frustratie. Voorheen deed ik dat, het voor hem proberen op te lossen. Ik hoopte dat ik hem daarmee uit zijn overprikkeling kon halen, maar ik kwam erachter dat dat niet ging lukken. Het trok mij leeg en het zorgde voor hem alleen maar voor nóg meer overprikkeling. Het enige wat ik kan doen is rustig proberen te blijven, zo min mogelijk te reageren en te hopen dat hij zijn eigen rustige plek opzoekt. Dat kan ik een beetje proberen te sturen, maar als dat niet lukt, ga ik zelf weg uit de situatie.
Ik krijg van andere partners-van weleens de vraag of ik alles wat uit het autisme voortkomt accepteer. Of de opmerking dat ik door een roze auti-bril kijk. Of nog gekker, of ik wel zeker weet dat mijn man autisme heeft, omdat wij het samen redden. Alsof je het niet samen zou kunnen redden als je partner autisme heeft... Dat ik mijn man probeer te begrijpen, maakt hem nog niet minder autistisch.
Ik kan heus ook van me afbijten als m’n man zich in overprikkeling tegen mij keert. Ik wil helpen, maar dat betekent niet dat ieder stuk frustratie op mij gebotvierd mag worden. Ook hier blijf ik m’n grenzen in bewaken. Autisme is een verklaring voor veel dingen, maar nooit een excuus om je partner of een ander als deurmat te gebruiken. Ook niet in overprikkeling. En dat geldt andersom ook. Hij verdient net zo goed respect. Zonder wederzijds respect kom je er niet. Beiden niet. Dat respect geldt in real life, maar ook online. In groepen en in m’n blogs zal ik altijd met respect schrijven. Ik respecteer hem. Hij respecteert mij. Dat is voor mij een basis.
Of je nu de partner met of de partner zonder autisme bent, ik denk dat je pas goed een WIJ kunt zijn als je ook als JIJ sterk staat.
Vaak worden, logisch ook, de dingen gedeeld die niet goed gaan. Ik ben zo benieuwd naar die andere verhalen, en hoop zo ook mensen een hart onder de riem te steken waarbij het nu niet zo lekker loopt. Juist lezen over relaties die na een zware periode nu wél goed gaan, geeft ruimte voor hoop en wellicht ruimte voor nieuwe inzichten en een nieuw pad.
Heb jij ook die knop gevonden en lukte het je hem om te zetten? Hoe lukte het jou/jullie en hoe zorg je ervoor dat je jezelf niet op een zijspoor zet? Hoe blijven jullie ondanks sommige stormen en wilde golven toch samen stabiel?
-Jolanda Hoenjet-de Jong-