Met enige regelmaat lees ik dat partners met autisme narcistisch zouden zijn. Ik schrik er altijd enorm van hoe makkelijk men ergens een label op plakt. Ik begrijp dat beide termen makkelijk door elkaar gehaald worden, maar dan wordt er voorbijgegaan aan een belangrijk verschil. In uiting lijken autisme en narcisme dan misschien wel op elkaar, maar de basis is zo heel anders.
Mensen met autisme zullen je doorgaans niet bewust onderuit willen halen en je nooit pijn willen doen om er zelf beter van te worden. In ieder geval niet vanuit hun autisme. Dat betekent niet dat iemand met autisme dat nooit kan. Iemand is niet alleen zijn of haar autisme, ook karakter en opvoeding zijn dingen die iemand vormen. Daarnaast is er de combinatie tussen de persoon met autisme en anderen. Ik als partner heb bijvoorbeeld ook invloed op hoe m’n man doet. Een relatie tussen mensen is altijd óók een wisselwerking tussen beiden.
Ik probeer veel vanuit autistisch oogpunt te begrijpen. Wat overigens niet betekent dat ik alles van hem accepteer omdat hij autisme heeft. Doet hij echt heel naar, dan reageer ik daar echt wel op. Zijn autisme mag nooit een excuus zijn, het is daarentegen meestal wel een verklaring.
Mensen met narcisme zijn mensen die in gedrag dan weliswaar lijken op mensen met autisme, alleen met dat verschil dat iemand met narcisme er zelf beter van wil worden. Kort gezegd, bij narcisme wordt gedrag min of meer doelbewust ingezet, bij autisme is dat niet het geval. Voor de buitenwereld lijkt dat misschien zo, maar kijk en luister maar eens goed naar de persoon met autisme. Je zult zien dat diegene vaak net zo hard worstelt met de problemen als jij. Dat zul je overigens alleen kunnen zien als je écht probeert te kijken, écht probeert te luisteren. Als je écht zonder vooroordeel en zonder jezelf aangevallen te voelen kunt kijken en luisteren. Dat is vaak moeilijk, omdat het autistische gedrag naar jou geuit werd...
Een narcist voelt zich altijd een soort van Superman of super-man of -vrouw, als iemand die alles beter kan en beter weet. Iemand die jouw gedachten probeert te sturen. Iemand die je aan jezelf kan gaan laten twijfelen. Een autist gedraagt zich dan misschien wel als iemand die het beter weet, maar dat komt omdat zich inleven in de ander, en dus de mening of het gevoel van een ander begrijpen, vaak moeilijker is. Dat is het stukje autisme. De narcist worstelt er niet mee, die groeit en voedt zichzelf door een ander te kleineren of te manipuleren. De narcist handelt doelbewust, de autist handelt vanuit een vorm van onvermogen.
Heb je een partner met autisme, dan kan het je absoluut helpen om je goed te verdiepen in wat autisme is en wat het met iemand doet. Proberen te begrijpen hoe het autibrein werkt, laat je hopelijk anders naar je autistische man of vrouw kijken. Als je weet dat bepaald gedrag vanuit onvermogen komt en niet doelbewust wordt ingezet om jou te kwetsen of te kwellen, zul je jezelf ook minder gekwetst voelen.
Het is vaak best lastig om hier als partner mee te dealen. Dat ervaar ik ook, ondanks dat ik heel goed probeer te begrijpen hoe het in zijn hoofd werkt. Leven met een autistische partner is een uitdaging. Voor beide partners! Ook mijn man zelf worstelt regelmatig enorm met zichzelf en met zich staande houden. Leven met een narcistische partner is denk ik bijna onmogelijk...
Ik hoop oprecht dat mensen wat meer gaan nadenken voor ze een narcisme-etiket op mensen met autisme plakken. Of andersom. Ik geloof absoluut dat een narcist ten onrechte de diagnose autisme kan krijgen als hij of zij tijdens onderzoeken de psychiater, wel of niet bewust, op een verkeerd been zet.
Heb je een partner die jou met 100% zekerheid doelbewust pijn doet, vraag je dan alsjeblieft af of je partner wel echt autisme heeft.
-Jolanda Hoenjet-de Jong-